Yeşil Çatı Uygulamaları

Atık su miktarını azaltır

Yeşil çatı tasarımında seçilen sistemin özelliklerine göre çatıdan atılması gereken su miktarından % 90’a kadar tasarruf etmek mümkündür. Bu suretle, yapıda veya şehir şebekesinde kullanılan atık su boruları daha az yüklenir.  

Tozu azaltır

Yeşil çatılar, atmosferde bulunan toz partiküllerinin filtre edilmesine yardımcı olur. Nitratlar gibi havada veya yağmur sularında mevcut olan ve çevreye zarar veren maddeler emilerek toprağa iletilir.

Çevre gürültüsü azalır 

Yeşilliklerle kaplanan yüzeylerin yansıttıkları ses miktarı, diğer çatı yüzeylerine göre 3dB daha düşüktür. Ayrıca çatıdan yapı içine intikal eden gürültü de 8dB kadar azaltılabilir. Bu husus, hava limanları, otoyollar gibi gürültülü bölgelerin yakınında bulunan yapılar için önemli avantaj sağlar.

Yeni kullanım alanları elde edilir

Çakıl kaplı teras çatıların yerine, bitki alanlarıyla kombine edilmiş yaşanabilir dış mekanlar elde edilebilir. şehir merkezleri gibi doğal ortamların yok veya çok kısıtlı olduğu çevreler için çatılar, bahçe fonksiyonu görebilecek tek yapı bölümüdür.

Çevrenin iklim özellikleri değiştirir
Bitkilerin nefes alma özellikleri oksijen miktarının artmasına neden olur. İnşaat ve trafik yoğunluğu yüksek şehir bölgelerindeki çatıların yeşillendirilmesiyle, hava temizliği sağlanır. Daha çok yağış alan, yazları daha serin kalan yaşanabilir çevreler meydana gelir.

Çatının ısı yalıtımı artar
Yeşil çatılar ısı yalıtırlar. Polistiren köpüğü ile takviye edilmiş bazı yeşil çatı tipleriyle, çatının ısı yalıtım kapasitesinde % 50’ye varan artışlar sağlamak bile mümkündür. Daha iyi ısı yalıtımı ise ısıtma ve soğutma enerjilerinden tasarruf demektir.

Su yalıtımının daha uzun ömürlü olmasını sağlar
Yeşil çatı sistemi, kışın dondurucu soğukların yapıya etkimesine engel olur, yazın yapı kabuğunun ısınmasını önler. Bu suretle su yalıtım malzemeleri hem aşırı ısı farklarından, hem de  zararlı ultraviyole ışınlarından ve mekanik darbelerden daha iyi korunur, daha uzun süre görev yapabilirler.

Doğal ortam güzellik demektir
Ortak yeşil alanların yetersiz olduğu günümüzün kentlerinde açıkça hissedilen doğal ortam eksikliği, çatıların yeşillendirilmesiyle önemli ölçüde giderilebilir. Mevcut kent dokularına yapılabilecek en olumlu katkı, kent yapılarının çoğunlukla estetikten yoksun çatılarına, doğanın güzelliklerini getirmektir.

Çatı bahçelerinin meydana getirilmesinde geçerli iki ana yöntem intensif (yoğun) ve ekstensif (seyrek) yeşillendirmedir.

İntensif yeşillendirme sisteminde bol toprak kullanılır, çatı üzerinde ağaçların yetiştirilmesi bile mümkün olur. Ne var ki, sistemin çatıya verdiği yük genellikle 300-400 kg/m²  civarında olduğundan, statik sistemin bu yüke dayanacak şekilde oluşturulması şarttır.

İntensif yeşillendirmede kullanılan bitkiler bakım gerektirir, malzeme seçiminde bakım sürecinde çatıya gelecek mekanik etkiler de gözetilmelidir. Sulama ihtiyacı da dikkate alınmalıdır.

Ekstensif yeşillendirme ile hafif çatı bahçeleri elde edilebilir. Kullanılan özel malzeme ve yöntemler sayesinde, çatıya verilen yük, 100 kg/m² civarındadır. Diğer bir deyimle önceden çakıl, beton, karo kaplanmış bir düz çatı veya kiremit kaplı bir eğik çatı, bu malzemeler kaldırılarak yeşillendirilirse, yapıya verilen yük önemli ölçüde artmaz. Ayrıca ekstensif olarak yeşillendirilen çatılar yılda en çok bir veya iki defa bakım gerektirirler.

1.  Bitkiler:  Bitkilendirilmiş çatıda kullanılacak olan bitkinin seçimi çatı sistemi tipine göre değişiklik gösterir. Yoğun bitkilendirilmiş çatı sistemlerinde amaç, çeşitli nitelikli bitkilerin birarada kullanılması ile birlikte özellikle estetik açıdan binanın değer kazanmasını  sağlamaktır. Seyrek bitkilendirilmiş çatı sistemlerinde ise, kendi varlıklarını sürdürebilen ve en az düzeyde bakım gerektiren bitkilerin kullanılmasından dolayı, amaçlanan estetik bir görünüm elde etmektense ekolojik fayda sağlamaktadır

2. Bitki Taşıyıcı Tabaka:  Bahçe çatı sisteminin bitki taşıyıcı katmanlarında çeşitli yöntemlerle sentetik olarak elde edilen lava, bims esaslı ürünler ve bunların yerine kullanılan doğal kiremit kırıntısı, geri dönüşüm ürünü olan, dona dayanıklı, yanmayan alt yapılar, seçilen bitkinin tüm besin gereksinimlerini karşılarken, uzun yıllar kendilerini yenileyerek canlı ve güzel kalmasını sağlar.

3. ve 4. Filtre ve Drenaj Tabakası: Üst katmanlardan gelen ve bir filtre tabakası tarafından süzülen yağmur sularının yağmursuz günler için depolanmasını; birikme fazla ise, bitkilerin çürümesini önlemek amacıyla, drene edilerek atılabilmesini sağlar.

4. Mekanik Etkilere Karşı Koruyucu ve Nem Tutucu Tabaka:  Çürümeye dayanıklı özel keçeler, kök tutucu katmanları ve su yalıtım tabakalarını mekanik etkilere karşı korurlar. Koruyucu tabakaların basınç mukavemetine dayanıklı olması gerekmektedir.

5. Kök Tutucu Tabaka: Bitki köklerinin su yalıtım katmanlarına zarar vermesi önlenmelidir. Bu amaçla ya özel kök tutucu tabakalar ya da kendini köklere karşı koruyan su yalıtımları kullanılmalıdır.

6. Su Yalıtımı ve Çatı Konstrüksiyonu: Çatı yeşillendirmesinin en önemli ön şartı, iyi bir su yalıtımının ve yeterli taşıyıcılığı olan sağlam bir çatı konstrüksiyonunun varlığıdır. Su yalıtımında kullanılan malzemeler, bitkilerin köklerine karşı dayanıklı ise kök tutucu katmana gerek yoktur.